Ayollar daftari — ijtimoiy, iqtisodiy, huquqiy, psixologik qo‘llab-quvvatlashga, bilim va kasb o‘rganishga ehtiyoji va ishtiyoqi bo‘lgan, ishsiz xotin-qizlarning muammolarini aniqlash, bartaraf etish va nazoratini olib borish bo‘yicha ma’lumotlar bazasi hisoblanadi.
Savol: Kimlar «Ayollar daftari»ga kiritiladi?
Javob: «Ayollar daftari»ga 30 yoshdan oshgan quyidagi toifadagi xotin-qizlar kiritiladi:
- ijtimoiy himoyaga muhtoj ishsiz xotin-qizlar — bandligi Ta’minlanmagan, ishlash istagida bo‘lgan va daromad manbaiga ega bo‘lmagan ehtiyojmand xotin-qizlar;
- tadbirkorlik qilish istagida bo‘lgan ehtiyojmand xotin-qizlar — bandligi ta’minlanmagan, tadbirkorlik qilish istagida bo‘lgan ehtiyojmand xotin-qizlar;
- boquvchisi bo‘lmagan ehtiyojmand xotin-qizlar — boquvchisi vafot etgan, jazoni ijro etish muassasalarida saqlanayotgan, ruhiy kasallikka chalingan, I-II guruh nogironligi bo‘lgan hamda doimiy daromad manbaiga ega bo‘lmagan, bedarak yo‘qolgan (sud qaroriga asosan) ehtiyojmand xotin-qizlar, shuningdek, nikohi bekor qilingan ehtiyojmand xotin-qizlar va ehtiyojmand yolg‘iz onalar (FHDYo organlarining ma’lumotnomasi asosida);
- ijtimoiy yordamga muhtoj I va II guruh nogironligi bo‘lgan, shuningdek, tezkor tibbiy muolajaga muhtoj ehtiyojmand xotin-qizlar — mehnatga layoqatsiz, o‘zgalar parvarishiga, shuningdek, tezkor tibbiy muolajaga muhtoj ehtiyojmand xotin-qizlar;
- uy-joyga muhtoj ehtiyojmand xotin-qizlar — noturar joylarda istiqomat qilayotgan, doimiy yashash uchun turar joyi bo‘lmagan, bir xonadonda (kichik hovlida) uch va undan ortiq oila yashayotgan (uy-joy maydoni belgilangan ijtimoiy normadan kam bo‘lgan), biroq o‘zining yoki birgalikda yashovchi oila a’zolarining nomida turar joy mavjud bo‘lmagan, xususiy uy-joy fondida ijara huquqi asosida istiqomat qilayotgan ehtiyojmand xotin-qizlar;
- qaramog‘ida nogironligi bo‘lgan farzandi mavjud ehtiyojmand xotin-qizlar — nogironligi bo‘lgan voyaga etmagan (I guruh nogironligi bo‘lgan farzandi yoshidan qat’iy nazar) farzandini bevosita parvarishlayotgan ehtiyojmand xotin-qizlar. Bunda «Ayollar daftari» ro‘yxatiga kiritiladigan xotin-qizlar yuqoridagi toifalardan faqat biriga kiritilishi mumkin.
Savol: Xotin-qizlarning muammolari, qiziqishlari va ehtiyojlari qanday o’rganiladi?
Javob: Savol: Xotin-qizlarning muammolari, qiziqishlari va ehtiyojlari quyidagi tartibda o’rganiladi:
- sektorlar ishchi guruhlari va mahallalardagi xotin-qizlar faollari tomonidan mahallalarda fuqarolar yig‘inlari raislari va faollari bilan birgalikda barcha yo‘nalishdagi muammolarni har yili yanvar oyida uyma-uy yurish orqali;
- xotin-qizlarning murojaatlari, shu jumladan, «Ayollar maslahat kengashi» va «Ayollar daftari» axborot tizimi orqali;
- «Ayollar maslahat kengashi»ga va axborot tizimi orqali murojaat qilingan holatda, anketa-so‘rovnomalar mahallalardagi xotin-qizlar faollari tomonidan to‘ldirilib, sektor ishchi guruhiga taqdim qilinadi. Sektorlar rahbarlari va tumanlar (shaharlar) oila va xotin-qizlar bo‘limlari birgalikda muammolarning haqqoniyligini o‘rganadi va har oyda o‘rganilgan va «Ayollar daftari»ga kiritilishi kerak bo‘lgan xotin-qizlar ro‘yxatini xalq deputatlari tuman (shahar) Kengashiga taqdim etadi.
O‘rganish davomida xotin-qizlarning muammolari, ehtiyojlari va qiziqishlari Nizomga, ilovagasiga muvofiq anketa-so‘rovnomalar orqali aniqlanadi.
Savol: «Ayollar daftari»dagi xotin-qizlarni qo’llab-quvvatlash maqsadida qanday turdagi yordamlar ko’rsatiladi?
Javob: «Ayollar daftari»ga kiritilgan xotin-qizlarni qo‘llab-quvvatlash quyidagi yo‘nalishlarda amalga oshiriladi:
1) ijtimoiy himoyaga muhtoj ishsiz xotin-qizlar uchun:
- bandligini ta’minlash;
- zarur hollarda, sektor rahbari xulosasi asosida bir martalik moddiy yordam berish;
2) tadbirkorlik qilish istagida bo‘lgan ehtiyojmand xotin-qizlar uchun:
- tadbirkorlikni yo‘lga qo‘yishga ko‘maklashish;
3) boquvchisi bo‘lmagan ehtiyojmand xotin-qizlar uchun:
- bir martalik moddiy yordam berish;
- zarur hollarda, sektor rahbari xulosasi asosida og‘ir turmush sharoitidagi (uy-joyi ta’mirlashga muhtoj, biroq oilasining moddiy imkoniyati etmaydigan) xotin-qizlarning uy-joyini ta’mirlash;
4) ijtimoiy yordamga muhtoj I va II guruh nogironligi bo‘lgan, shuningdek, tezkor tibbiy muolajaga muhtoj ehtiyojmand xotin-qizlar uchun:
- bir martalik moddiy yordam berish;
- zarur hollarda, sektor rahbari xulosasi asosida og‘ir turmush sharoitidagi (uy-joyi ta’mirlashga muhtoj, biroq oilasining moddiy imkoniyati etmaydigan) xotin-qizlarning uy-joyini ta’mirlash;
- tibbiy muolajaga muhtoj ehtiyojmand xotin-qizlar uchun zarur tibbiy yordamlar ko‘rsatish;
5) uy-joyga muhtoj ehtiyojmand xotin-qizlar uchun:
- ijara kompensatsiyasini to‘lash, ijtimoiy uylarga joylashtirish, uy-joy bilan ta’minlash;
- zarur hollarda, sektor rahbari xulosasi asosida bir martalik moddiy yordam berish;
6) qaramog‘ida nogironligi bo‘lgan farzandi mavjud ehtiyojmand xotin-qizlar uchun:
- bir martalik moddiy yordam berish;
- zarur hollarda, sektor rahbari xulosasi asosida tomorqadan va dehqonchilikdan daromad manbai sifatida foydalanish uchun ko‘maklashish.
Savol: Qanday hollarda xotin-qizlar «Ayollar daftari»dan chiqariladi?
Javob: Xotin-qizlar quyidagi hollarda «Ayollar daftari»dan chiqariladi:
- har bir toifa bo‘yicha belgilangan amaliy yordamlar to‘liq ko‘rsatilganda (individual dastur asosida);
- to‘liq davlat ta’minotiga olinganda;
- o‘z arizasiga ko‘ra;
- «Ayollar daftari»ga noqonuniy kiritilganligi aniqlanganda;
- boshqa davlatlarga doimiy yashash uchun chiqib ketganda;
- sudning ozodlikdan mahrum etishni nazarda tutuvchi hukmi qonuniy kuchga kirganda;
- shaxs vafot etgan taqdirda yoki sud qarori asosida bedarak yo‘qolgan deb topilganda.
«Ayollar daftari»ga kiritilgan xotin-qizlarning individual dasturga kiritilgan masalalari to‘liq hal etilgunga qadar ularni «Ayollar daftari»dan chiqarishga yo‘l qo‘yilmaydi.
Manba: advice.uz